İstanbul ve Ayasofya’ya dair eserlerin İstanbul’un fethinden kısa bir
süre sonra, Fatih Sultan Mehmed Han’ın (ö. 886/1481) emri ile tercüme
veya telif yoluyla kaleme alınmaya başlandığı, bunun sonraki dönemlerde de
devam ettiği bilinmektedir.
Bu eser, Ayasofya Tarihine dair üç risaleyi bir araya getirmektedir. İlki
Fatih Sultan Mehmed’in emri ile Şems-i Harâbâtî adıyla tanınan Derviş
Şems tarafından Rumcadan Farsçaya 885 (1480) yılında tercüme edilmiştir.
...