Evren Tasavvuru başlıklı bu çalışmada temel kaygı evren tasavvurunu tanımlamak, içeriğini ve yapısını açıklamaktır. Tarih düşüncesi evren tasavvurunun bir bölümü olarak yer almaktadır. Evren tasavvurunun yapısı ve içeriği, toplayıcı-avcı toplulukların özellikleri, neolitik devrimle gerçekleştirilen kültürel unsurlar ile Sümer, Mısır, Yahudi, Hint ve Çin gibi ilk medeniyetler göz önünde bulundurularak temellendirilmeye çalışılmıştır. Bu kitap çerçevesinde Hıristiyan inancının oluşmasından önceki dönem ele

1983 yılında Dergâh Yayınları arasında çıkmış olan Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları adlı kitap tükenince, 1991de ikinci baskı yapılmasına ihtiyaç duyulmuştu. 1991 baskısında yapılan değişikliklerle kitap, sonraki yıllarda defalarca yeni baskılarla okuyuculara ulaştırıldı. İlk baskıdaki değişiklikler sırasında Prof. Dr. İnci Enginün mukayeseli edebiyat araştırmalarını Mukayeseli Edebiyat kitabında toplamıştı. Bu tarihten sonraki yazdıklarının bir kısmını Araştırmalar ve Belgelerde topluca neşreden İnci Eng

Ortadan çekilip kaybolan ahlak nizamı, hepimizin, hatta bugünkü hayat şartlarının her türlü maziye nazaran daha mükemmel olduğunu kendilerine bir teselli gibi kullanmaya özenenlerin bile, için için yaşattıkları bir kahrın, bir derdin, bir acının en ufak devasını elimizde bırakmadı. Hayatımızı çekilmez bir yük haline koyan bu ahlaki sefaletin ta içimizdeki müthiş manzarasını nasıl anlatalım: Sanki korkunç ve şerir bir varlık, perdenin arkasındaki o iğrenç yüzlü ifrit etrafa saldırıyor. Gayzımız, isyanımız, s

Monsieur DAramon, 1547 senesi başında Fransa Kralı I. François tarafından Kanuni devri İstanbuluna büyükelçi olarak gönderilmiş bir soyludur. Kanuninin İran seferine katılmak üzere, maiyetindekiler ve Osmanlı ordusuyla birlikte yola çıkarak, Kudüse hac yolculuğunu da kapsayacak şekilde Suriye ve Mısır üzerinden İstanbula geri döner. İstanbul ve Anadoluda gündelik hayat, Türklerin âdetleri ve dini, Büyük Efendinin saray nizamı metinde ele alınan genel konular olmakla birlikte, bu metni farklı kılan, yazarın

Türkiye bir ihya hareketine muhtaçtır. Bu ihya ameliyesi, son iki asrın müslüman aydınlarının anladığı gibi tarihi, devasa İslâm ilim, irfan ve kültür mirasını, ayak bastığımız ve bizi var kılan unsurları atlayarak, asr-ı saadet gibi, kaynaklara dönüş gibi, muasır Avrupa medeniyeti gibi parlaklıkları ölçüsünde güçlü dayanakları ve derinlikleri olmayan yönelişlerle, hülyalarla olamaz. Artık şuurlu bir geriye dönüş yaşanmalıdır. Tarihten hesap soran, tarihe hesap veren bir geriye dönüş. Yani kuvvet ve zaaflar

Türkiye bir ihya hareketine muhtaçtır. Bu ihya ameliyesi, son iki asrın müslüman aydınlarının anladığı gibi tarihi, devasa İslâm ilim, irfan ve kültür mirasını, ayak bastığımız ve bizi var kılan unsurları atlayarak, asr-ı saadet gibi, kaynaklara dönüş gibi, muasır Avrupa medeniyeti gibi parlaklıkları ölçüsünde güçlü dayanakları ve derinlikleri olmayan yönelişlerle, hülyalarla olamaz. Artık şuurlu bir geriye dönüş yaşanmalıdır. Tarihten hesap soran, tarihe hesap veren bir geriye dönüş. Yani kuvvet ve zaafla

Hayatının büyük bir kısmını, kimliğini yeni yeni kaybetmeye başlayan İstanbul'da geçirmiş olan Edebiyat-ı Cedîde döneminin ünlü şairi Cenab Şahabeddin'in eski bir gazetenin sararmış yaprakları arasında unutulup kalmış yazıları, eski İstanbul'u hatırlamak ve anlamak isteyen İstanbul sevdalıları için çok anlamlı. Cenab Şahabeddin'in, kitabın birinci kısmındaki Ramazan Hasbihalleri başlıklı makaleleri Anadolu'nun önemli bir kısmı ile İstanbul'un işgal altında bulunduğu bir sırada kaleme alınmış. 1920'de İstanb

1492'de Amerika kıtasının keşfiyle bir Avrupa-merkezci bakış açısının temelleri de atılmaya başlandı denilebilir. Yeni bir ekonomik ilişkiler ağı ve yeni karşılaşılan toplumlar karşısında Avrupa merkezli bir dünyayı anlamlandırma çabası hız kazandı. İşleyen sürecin egemeni (sovereign) sürecin nasıl işlediği ve nasıl işleyeceği hakkında da bir söz söyleyecekti elbette. Bu kitapta yazar bütün bu süreci yöneten dili ve bakış açısını masaya yatırıp eleştirel bir okumaya tabi tutmaktadır.

Nurullah Ataç, Cumhuriyet döneminde ikilemleri, çelişkileri, kalem kavgalarıyla hafızalarda yer etmiş; kimi zaman övülüp samimi bulunmuş, bazen de nesnellikten uzak olmakla suçlanmış, buna karşılık daima ses getirmiş bir eleştirmendir. Her söylediği doğru olduğu için değil, fakat eleştiriye ve şiir teorisine ait görüşleri, kavramları iyi ifade edebildiği, açık seçik ortaya koyabildiği için Ataç'ın, eleştiri ve şiirin ne olduğunun ve ne olmadığını anlama konusunda başvurabilecek en iyi kaynaklardan biri old

Edebiyattan müziğe, coğrafyadan dinler tarihine birçok alanda ciltler dolusu eser yazmış olan Ahmet Mithat Efendi, ölümünden sonra pek hatırlanmamıştır. Edebiyat tarihlerinde çoğunlukla 'önemini yitirmiş bir yazar' olarak bahsedilmiştir, fakat son yıllarda artan ilgi, onun, 'küllerinden doğduğunun' bir işaretidir. Birçok alanda eser vermiş olan Ahmet Mithat Efendi, vefatının 100. yılında Türk edebiyatı ve düşünce tarihi açısından kıymetini korumaktadır. Prof. Dr. Fazıl Gökçek'in muhtelif yazılarının bir ar

Yeni Osmanlılar Cemiyeti'nin yakın devir siyaset, fikir ve edebiyatının gelişiminde hâliyle Türk modernleşmesinin oluşumunda önemli bir yeri vardır. Memleketimizde ilk muhalif siyasî organizasyonlardan biri olarak takdim ve tebcil edilen bu cemiyetin mensuplarından biri de Menâpirzâde Nuri Bey'dir. Nuri Bey'i irtibatlı olduğu muhit, fikir ve kişilerden hareketle okuyan elinizdeki çalışma; onun şahsında Cemiyet'le ilgili galat-ı meşhur hâline gelmiş hükümleri sorgulamaktadır. Bu kitabın hareket noktası ise,

Kadılar tarafından tutuldukları için Kadı sicilleri de denen Şeriyye sicilleri Osmanlı tarihi çalışmalarının en önemli ve en teferruatlı bilgiler ihtiva eden kaynakları arasındadır. Kadı bugün olduğu gibi sadece yargıç değil, bulunduğu yerin en üst yöneticilerinden biri olarak aynı zamanda idari ve beledi görevleri olan, nerede ise bütün sosyal hayatı düzenleyen vakıflarla ilgilenen bir yetkilidir. Onun görev ve yetki alanlarının genişliği hesaba katıldığında şeriyye sicillerinin muhtevasının uzanabileceği

Türk edebiyatı tarihlerinin hiçbir zaman vazgeçilmeyecek olanı şüphesiz ki Ahmet Hamdi Tanpınarın On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihidir. Bundan sonra da ne kadar edebiyat tarihi yazılırsa yazılsın, Tanpınarın verdiği hükümler kültürümüzdeki yerini koruyacak niteliktedir. Çünkü yazar sadece malzemeyi aktarmakla yetinmemiş, içinde yaşadığı devri anlamaya ve anlatmaya çalışmıştır. Uzun 19. yüzyıl olarak nitelendirilen Türk modernleşmesinin, aslında doğası gereği, edebi metinler üzerinden bir okumasını ya

... Osmanlı İmparatorluğu'nun etrafındaki dünyayla kurduğu politik ve ticari ilişkiler pek çok çalışmaya konu olmuştur. Elinizdeki eser de adından da anlaşılacağı üzere Osmanlı İmparatorluğu ve İspanya'nın XVIII. yüzyıldaki diplomatik ilişkilerini karşılaştırmalı olarak belgelerle ele almakta ve iki tarafın tavır ve tutumlarını masaya yatırmaktadır. Kitap dar çerçevede İspanya Kralı III. Carlos'un 1778 yılında Don Juan de Bouligny'yi bir ahidname imzalamak üzere Osmanlı İmparatorluğu'na göndermesinin ardı

Bildiğimiz kadarıyla tam bir benzeri olmayan bir kitap yazdık. Bu, ne gençlerin edebî zevklerini geliştirmek amacıyla yazılmış bir ders kitabı ne de ilmî araştırmalarda kullanılan teknikler üzerine bir incelemedir. Bu kitabın; (Aristoteles'den Hugh Blair, George Campbell ve Kames'a kadar gelen) şiir sanatı ve retorik kitaplarının, yani edebiyat ve üslup bilgisine dair sistematik incelemelerin veya 'Edebiyat Eleştirisinin İlkeleri' diye adlandırılabilecek kitapların bir devamı olduğu söylenebilir. Ancak biz

Prof. Dr. Abdullah Uçman'ın kitabı, Rıza Tevfik Bölükbaşı hakkında yazdığı makalelerden oluşmaktadır. Rıza Tevfik, şairliği kadar filozofluğuyla da tanınmıştır. Onun felsefe üzerindeki düşünceleri, felsefe özgürlüğüne yazdıkları da Uçman'ın makalelerinde konu edinilmiştir. Onun edebiyat dışındaki bir cephesi de siaysetle ilgilidir. Çoşkun ve belki de dengesiz mizacı onu siyaset alanında daima mağdur kılmıştır denebilir. Hele Sevr Anlaşması'nı imzalaması onu milli vicdanda mahkum etmiştir.

Kitap, bir iktisatçı gözüyle Türk tarihini çoğu zaman belgelerden hareketle anlama ve yorumlama çabalarını aksettirmektedir. Aynı zamanda iktisadın, bir hesap-hendese konusu değil, bir kültür konusu olduğunu belirtmekte ve gerçekten Türkiye'nin ihtiyaçlarını dikkate alan bir iktisat teorisinin vücut bulacağını ümit etmektedir. Aynı zamanda iyi bir ders kitabı olan eser gözden geçirilmiş 11. baskısı ile okuyucuya sunulmaktadır.

Haşim'in nesirlerinde dokunmaktan kaçındığı hiçbir şey yoktur denebilir. Bu denemelerle okuyucu, dünyaya bakışını hareketlendiren eşsiz bir kalem ustası ile tanışır.

Ezan-ı Muhammedi okundukta İsrafil aleyhi's-selam Sur'u üfüreyor deyü ve abdeste kalkarken kabrimden kalkıyorum deyü, camiye giderken mahşer yerine gidiyorum deyü, müezzin kamet edip, cemaat saf saf ölürken bu insanlar mahşer yerinde yüz yirmi saf olup seksen safı bizim peygamberimizin ve kırk safı sair peygamberlerin ümmetleri olsa gerektir deyü, imama uyduktan sonra imam Fatiha-yı şerifeyi okurken sağımda Cennet, solumda Cehennem, ensemde Azrail, karşımda Beytullah, önümde kabir, ayağım altında Sırat, aca